نوار مغزی یا EEG چیست
نوار مغزی یا EEG الکتروانسفالوگرافی در واقع راهی برای ثبت فعالیت های الکتریکی مغز است.این کار به متخصصان کمک می کند تا برخی بیماری های مرتبط با مغز را تشخیص دهند و جنبه ی درمانی ندارد.
در این روش الکترود هایی روی سر قرار می گیرند که امواج الکتریکی مغز را دریافت می کنند و به دستگاه انتقال می دهند سپس با حذف نویز ها و تقویت این امواج ،آن ها بر روی دستگاه نمایش داده می شوند.
دسته های امواج مغزی که بر اساس فرکانس طبقه بندی شده اند(کم به زیاد) شامل موج های زیر است:
- دلتا
- آلفا
- بتا
- تتا
- گاما
گرفتن نوار مغزی هیچ خطر و دردی ندارد اما اگر شما مبتلا به حملات تشنجی هستید در موارد نادر چراغ چشمک زن ممکن است باعث تشنج شود.
کاربرد های نوار مغز
از نوار مغزی می توان برای تشخیص و ارزیابی مشکلات زیر استفاده کرد:
- اختلالات تشنجی
- کما
- سندرم ارگانیک مغز
- تومور ها
- آبسه مغزی
- لخته های خون در مغز
- عفونت و التهاب در مغز
- انسفالوپاتی(اختلال در فعالیت مغز)
- سکته مغزی
- بررسی اختلالات خواب
- زوال عقل
گرفتن نوار مغز چگونه است؟
برای ثبت فعالیت های الکتریکی مغز در نواحی مختلف سر الکترودهایی گذاشته می شود سپس برای شروع از فردی که قصد گرفتن نوار مغزی را دارد خواسته می شود تا ساکت و آرام دراز کشیده و هر دو چشم خود را ببندد.ممکن است از فرد خواسته شود تا برای 3-4 دقیقه نفس های طولانی و عمیق بکشد و سپس به نور چشمک زن نگاه کند.
انواع نوار مغز
نوار مغزی هنگام خواب:
ممکن است این نوار را بعد از وقتی که فرد به خواب رفته است بگیرند زیرا بعضی ازامواج غیر طبیعی مغز فقط در آن زمان فعال می باشند.
نوار مغزی روتین:
در این تست ممکن است از شما خواسته شود در حین تست به طرق متفاوتی نفس بکشید و حدود 20 دقیقه طول می کشد.
نوار مغز سیار:
ثبت این نوع از نوار مغز معمولا بین یک تا سه روز طول می‌کشد و در خانه و یا در یک واحد ثبت نوار مغز اتفاق می‌افتد. در طول ثبت نوار مغز سیار، الکترودها به یک دستگاه کوچک ثبت نوار مغز متصل می‌شوند. در این حین، شما می‌توانید بیشتر فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید در حالی که دستگاه، فعالیت مغز شما را ردیابی می‌کند.
مراقبت های قبل از انجام نوار مغز
- گاهی اوقات برای افزایش امکان ثبت فعالیت های مغزی حین بروز حملات تشنجی ممکن است به بیمار گفته شود که شب قبل از انجام این تست نخوابد.
- از مصرف داروهای آرام بخش ، محرک ها ، داروهای کند کننده عملکردهای بدنی 24-48ساعت قبل از انجام نوار مغزی زیر نظر پزشک خودداری کنید.
- شکلات و نوشیدنی های کولا کافئین دار را از وعده ی غذایی ماقبل این تست حذف کنید.
- زمان استاندارد برای انجام این تست 45-60 دقیقه است اما اگر این تست هنگام خواب انجام بگیرد 12 ساعت طول خواهد کشید.
- شب قبل موهای خود را بشویید و هیچ روغن و ژلی به آن نزنید.
- قبل انجام این کار نباید ناشتا باشید و قند خونتون نباید پایین باشد.
مراقبت های بعد از انجام نوار مغز
- بعد از انجام نوار مغز الکترود ها جدا شده و شما می توانید سرتان را با آب و شامپو بشویید.
- ممکن است پوست شما در محل اتصال الکترودها کمی قرمز یا ملتهب شود که پس از چند ساعت کاملا برطرف خواهد شد.
- اگر برای انجام آزمایش قرص خواب‌آور به شما داده شد، ممکن است نیاز باشد تا رفع اثر دارو استراحت کرده و از یک همراه برای رساندن شما به منزل کمک بخواهید.
- اگر الکترود در بینی شما قرار گرفته باشد، ممکن است آنها را لمس کنید. در موارد نادر، آنها همچنین می توانند به مدت 1 تا 2 روز پس از انجام آزمایش، باعث احساس درد یا مقدار کمی خونریزی شوند
نوار مغز و افسردگی
افسردگی توسط روانپزشک و روانشناس قابل تشخیص است اما از نوار مغزی نمی توان افسردگی را تشخیص داد.اما به طور غیر مستقیم می توان گفت که افسردگی های شدید توسط نوار مغزی قابل تشخیص هستند.
افرادی که دچار افسردگی شدید هستند قسمتی از مغز که مرکز آگاهی هست فعالیت شدیدا کمی را نشان می دهد همچنین افراد افسرده در مقایسه با افراد سالم واکنش بسیار ضعیف تری نسبت به محرک ها دارند. بنابراین، ضبط و تجزیه و تحلیل سیگنال نوار مغز با محرک های مختلف می تواند در شناسایی بیماران مبتلا به افسردگی کمک کند.
نوار مغز کودکان
تب و تشنج یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی در دوره کودکی می‌باشد. معمولاً بررسی‌های متعددی در کودکان مبتلا به تب و تشنج انجام می‌گیرد که یکی از آنان گرفتن نوار مغز است.
اما برای تشخیص موارد دیگری مثل اختلال در هوشیاری ، سردرد ، گیجی ، تاخیر در رشد ،حرکات غیرطبیعی و بعد از ضربه به سر نیز ممکن است پزشک تقاضای نوار مغزی کند.
این کار هیچ آسیبی به کودکتان نمی رساند و کاملا بی خطر است.
اگر کودک نتواند حرکات بدن و چشم خود را کنترل کند هنگام خواب نوار مغزی گرفته می شود و از داروهای خواب آور برای خواباندن کودکتان استفاده می کنند.
نوار مغز نرمال
تشخیص نرمال یا غیرنرمال بودن نوار مغز به عهده ی متخصص مغز و اعصاب است.پزشک امواج مغزی را بررسی نموده و با توجه به بی نظمی ها و مغایرت هایی که با الگوی نرمال آن موج در نوار مغزی غیر نرمال وجود دارد مشکل را تشخیص می دهد.
نوار مغز و اضطراب
اضطراب و استرس شدید می تواند فرکانس امواج مغزی را در نوار مغزی تغییر دهد اما منجر به تشکیل امواجی که منجر به تفسیر گزارش غیر طبیعی نوار مغزی می شود نخواهد شد.